Jak pracować z nastolatkami z wybiórczością? Cz.2

Pisząc o relacji nie mam na myśli zwykłego ‘poznania się’, polubienia, nawiązania nici sympatii. Nie chodzi mi również o sprowadzenie tego, co się wydarza między dorosłym i dzieckiem do uczucia miłości. Możemy kochać dziecko, znać je, ale nie tworzyć z nim bezpiecznej więzi w kontekście jedzenia.
Mówiąc o wspierającej i bezpiecznej relacji nie mam na myśli również starania się za wszelką cenę, żeby było miło, bezkonfliktowo i przyjemnie.

Chodzi mi raczej o stworzenie relacji, która będzie przestrzenią pozwalającą kochać jednocześnie „siebie i Ciebie (dziecko)” (Prentis Hemphill). Przestrzenią, w której opiekun i dziecko mogą być bezpiecznie sobą ze sobą. Na co zatem  warto popatrzeć, jeśli chodzi o budowanie wspierającej i bezpiecznej relacji, która będzie bazą do nauki jedzenia/rozszerzania diety?

Relacja dziecka z samym sobą

• Czy Twoje dziecko jest w relacji- w łączności z samym sobą?
• Czy potrafi w porę odczytywać sygnały z ciała, które informują go o głodzie, zmęczeniu, zimnie, potrzebie ruchu?
• Czy potrafi w porę odczytywać sygnały z ciała, które informują o pojawiających się w nim emocjach i potrzebach? Czy raczej jest zaskoczony, gdy pojawią się one z ogromną siłą?
• Czy czuje się pewnie ze swoim ciałem i wie, że może na nim polegać?
• Czy akceptuje i obejmuje uwagą i szacunkiem pojawiające się w nim potrzeby i uczucia?
• Czy zna strategie, żeby się nimi zaopiekować?

Relacja dziecka z opiekunem

• Czy Twoje dziecko jest w relacji- łączności z opiekunem (rodzic, nauczyciel, terapeuta, inni?): gdy przeżywa różne uczucia lub pojawiają się w nim różne potrzeby: bliskości, samotności, radości (bo kupiło nową grę na kompie 😉), złości, frustracji, bezradności, zmęczenia, zniechęcenia, smutku?
• Czy Twoje dziecko, widzi i słyszy, że opiekun (rodzic, nauczyciel, itd.) dostrzega co czuje i czego potrzebuje i to akceptuje? Gdy przeżywa, radość, rozpacz, złość, wnerw, smutek, obrzydzenie, bezsilność?
• Czy czuje się pewnie ze swoim ciałem, tym, jak reaguje na jedzenie, ze swoimi emocjami i potrzebami przy Tobie i innych opiekunach? Czy obawia się konfliktu, osłabienia więzi, gdy prawdziwie pokaże, to co naprawdę czuje względem np. parówki?
• Czy uczy się przy Tobie i innych opiekunach zaakceptowania i szanowania swoich granic, potrzeb, uczuć, również tych, które pojawiają się w kontekście jedzenia? Czy wie, jak zaopiekować się wewnętrznym napięciem, które jest w nim, gdy być może ma kontakt z trudnym produktem?

Relacja opiekuna  z dzieckiem?

• Co czujesz, gdy dziecko przeżywa złość,  frustracje i smutek i wyraża je tak, jak na dana chwilę potrafi: krzyczy głośno „bleeeee” na widok parówki lub odchodzi z obojętnością od stołu rzucając, że nie jest głodne? Co pojawia się w Tobie? Jakie myśli? Jakie uczucia? Do dziecka? Do siebie?
• Co czujesz, gdy  dziecko wysyła sygnały z ciała pokazujące, że brzydzi się parówki, wędliny, sera itd.? Nawet, jeśli starasz się nie reagować, to co się w Tobie pojawia?
• Co czujesz, gdy dziecko zdecyduje się otwarcie wyrazić swoje potrzeby i emocje i nie są one podobne do Twoich, a nawet stoją z nimi w sprzeczności? Np. nie chce już być z Tobą w gabinecie na terapii albo nie chce zjeść z Tobą posiłku?
• Jak wyrażasz to, co czujesz?
• Jak Twoje zachowanie do dziecka odzwierciedla to, co naprawdę jest w Tobie?

 Relacja opiekuna z samym sobą

• Jak często jesteś w łączności z samym sobą, uważny na swoje potrzeby: w pracy, w domu, będąc z innymi?
  Zauważasz je? Rozumiesz, akceptujesz i szanujesz, czy raczej spychasz, odsuwasz, znieczulasz się, albo umniejszasz?
• Jak szybko dostrzegasz pojawiające się w Tobie uczucia i potrzeby? Jak często zdarza Ci się zauważyć emocje dopiero, gdy dostrzegasz swoją ekstremalną reakcję?
• Co myślisz o sobie, gdy czujesz złość , bezradność, gdy jesteś zmęczona, gdy popełniasz błędy, gdy czujesz smutek? Jakie masz strategie opiekowania się sobą w takich trudnych momentach? Czy częściej jesteś dla siebie szorstka i próbujesz „wziąć się w garść”,  czy z czułością i delikatnością podchodzisz do tego, co się pojawia w Tobie?

Wyrozumiałość dla siebie i dziecka i tego, co wyzwala jedzenie

To głębokie pytania. Niektóre mogą być trudne lub zwyczajnie nie do końca jeszcze jasne dla Ciebie. Tak niewielu z nas miało okazje nauczyć się bliskiego bycia ze sobą, gdy jest nam trudno, gdy się boimy, gdy się wściekamy. Zazwyczaj takie uczucia w nas kojarzą się nam z czymś złym, z wykluczeniem, krzywdą. Chcemy je schować, uciec od nich i ich nie pokazywać.

Nasza kultura promuje przecież bycie uśmiechniętym, silnym, skutecznym, radosnym, zdrowym, młodym,,fit itd. Mało zostawia miejsca na zmęczenie, brzydotę, wnerw, zniechęcenie, bezruch. Gdy robi się trudno z samym sobą albo z dzieckiem rządzą nami często wyuczone, wielopokoleniowe reakcje.

Nasze dzieci robią dokładnie to samo. A jedzenie jest wyzwalaczem tych wszystkich trudnych emocji, odczuć, które chcielibyśmy zamknąć w piwnicy na klucz. Nic dziwnego, że nasi nastolatkowie robią wszystko, żeby trudne dla nich jedzenie omijać szerokim łukiem. Nic dziwnego, że nam jako rodzicom tak trudno jest im towarzyszyć w nauce jedzenia. Nasze logiczne, umysłowe części wiedzą, że powinniśmy pracować z jedzeniem, powinniśmy coś zrobić, bo to ważne, ale….nasz emocje to często bezradność zmęczenie, niechęć, smutek, złość, obojętność. A kto chce się w takich emocjach zanurzać?

Łatwiej zatem wykonać zadanie, które dostaniemy od specjalisty: zrobić diagnozę SI, iść do logopedy, podciąć wędzidełko, zrobić eksperyment lub zabawę (choć z nastolatkami to już nie przechodzi tak łatwo) Znacznie trudniej być prawdziwie ze sobą w jedzeniu. Być ze sobą i z dzieckiem, gdy czuje obrzydzenie/lęk/złość w kontakcie z produktem i daje temu wyraz. Być dla siebie wsparciem, gdy robi się trudno i pozwalać na to by się trudno robiło.

Do wewnątrz, nie na zewnątrz, czyli spróbuj inaczej

Zatem bycie we wspierającej bezpiecznej relacji jest często w pracy z nastolatkiem trudne od samego początku, bo:

• jesteśmy w walce z samym sobą („chcę pomóc dziecku, ale nie mam już sił, mam dość na myśl o zajmowaniu się tematem jedzenia”)
• nasze dziecko jest w walce z samym sobą : „czuję obrzydzenie do parówki, A powinienem inaczej, powinienem spróbować, powinienem coś z tym zrobić,  i ni potrafią itd.
• jesteśmy w walce z naszym dzieckiem, bo trudno nie walczyć ze sobą jeśli każda ze stron jest często w wewnętrznym konflikcie.

Dlatego w pracy z rodzicem zachęcam, żeby spróbować inaczej. Zajrzeć do wewnątrz. Zobaczyć w sobie, to, co potrzebuje być obejrzane. Zaopiekować się tym z miłością i szacunkiem. Dzięki temu będziemy w stanie zaopiekować się tym, co dzieje się w środku naszego nastolatka. A wtedy nasza relacja będzie wspierająca i bezpieczna dla obu stron. Naturalnie i z lekkością. Również w jedzeniu.